Muzeum w Gliwicach i Wydawnictwo Iskry zapraszają na wykład Mariusza Urbanka:
„Spotkania z Kresami Rzeczpospolitej:
Stefan Banach, matematyczny geniusz ze Lwowa. Historia, która nie miała prawa się wydarzyć”
Termin i miejsce:
Sobota, 23 marca 2019, godz. 15.00
Dom Pamięci Żydów Górnośląskich
ul. Ks. J. Poniatowskiego 14, 44-100 Gliwice
Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona
Stefan Banach był nieślubnym synem niepiśmiennej góralki i rekruta cesarsko-królewskiej armii, wychowała go praczka z Krakowa. Gimnazjum ukończył dając korepetycje, pracując zdołał zaliczyć dwa lata studiów na Politechnice Lwowskiej. Potem musiał zrezygnować. I tu jego historia powinna się skończyć… Dzięki spotkaniu z Hugonem Steinhausem, który poznał się na geniuszu, Banach dostał asystenturę na uczelni i zrobił doktorat. Został profesorem, choć studiów nigdy nie ukończył. Potem o Banachu usłyszał cały świat. Prof. Norbert Wiener nazywany ojcem cybernetyki w latach 30. XX wieku zaproponował mu wyjazd do USA i pracę w swoim zespole. Przysłał czek, na którym Banach miał wpisać dowolną kwotę za wyrażenie zgody. Odmówił. – To za mało, żeby opuścić Polskę – powiedział. Do pracy potrzebował towarzystwa i kawiarnianego gwaru. Znalazł je w lwowskiej Kawiarni Szkockiej. Od niej wzięła nazwę słynna Księga Szkocka, zbiór 193 matematycznych problemów i zadań, które matematycy rozwiązywali przez kolejne pół wieku.
Banach przetrwał we Lwowie dwie okupacje, w czasach niemieckich karmiąc wszy w Instytucie prof. Rudolfa Weigla. Wojnę przeżył, ale zmarł na raka we Lwowie w sierpniu 1945 roku. Dziś jest po Euklidesie najczęściej cytowanym matematykiem, a jego nazwisko widnieje na tablicy upamiętniającej matematyków wszech czasów w chicagowskim Museum of Science.
Mariusz Urbanek – autor wielu poczytnych biografii, m.in. generała Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego – „Wieniawa. Szwoleżer na Pegazie” (1991), Leopolda Tyrmanda – „Zły Tyrmand” (1992), Stefana Kisielewskiego – „Kisiel” (1997), Władysława Broniewskiego – „Broniewski. Miłość, wódka, polityka” (2011) i Juliana Tuwima – „Tuwim. Wylękniony bluźnierca”(2013), Stefana Banacha, Hugo Steinhausa, Stanisława Ulama, Stanisława Mazura, Antoniego Łomnickiego – „Genialni. Lwowska szkoła matematyczna” (2014) oraz wyboru felietonów publikowanych w miesięczniku „Odra” – „Przecieki niekontrolowane” (2001).
Jest także autorem bajek – „Mostek czarownic. Baśnie wrocławskie” (1996) i „Baśnie dolnośląskie” (2005), satyrycznej historii Wrocławia – „Zrób sobie Wrocław” (1997, z ilustracjami Tomasza Brody) oraz subiektywnego przewodnika – „Dolny Śląsk. Siedem stron świata”.
Jest dziennikarzem „Odry” i kierownikiem Gabinetu Świadków Historii w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, gdzie sprawuje pieczę m.in. nad archiwum Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego.
